| รายละเอียด | พระกรุลานดอกไม้ เป็นพระเครื่องลักษณะกรุเนื้อดินที่มีเนื้อเนียนละเอียด ไม่มีกรวดทราย ผิวมีตั้งแต่แบบแห้งแกร่ง จนถึงละเอียดนุ่มแบบพระเมืองกำแพง มีความมันจัด แตกกรุออกมาเมื่อปี 2520 เนื่องจากทำการไถปรับพื้นที่ เพื่อสร้างลานอุทยานเผาเทียนเล่นไฟในปัจจุบันการพบพระขึ้นมาครั้งนี้เป็นจำนวนมาก มีมากกว่า 40 พิมพ์ที่แตกต่างกัน แต่พิมพ์แปลกๆ คนมักเล่นเป็นพระกรุที่อื่นเสีย เช่นเป็นของเมืองกำแพงเพชร เพื่อค่านิยมและราคา เลยกลายเป็นว่ากำลังจะสูญหายไปส่วนใหญ่
พุทธศิลป์ที่ควรศึกษาของพระกรุลานดอกไม้ซึ่งผู้มีความรู้ได้แยกไว้ให้แล้ว
1 ศิลปะ แบบสุโขทัย นูนต่ำ และเนื้อหาของพระ ซึ่งมีเอกลักษณ์ ทั้งคราบไคลก็ไม่เหมือนกับพระกรุอื่นๆ เช่นพระจำนวนหนึ่งมีคราบน้ำว่านสีม่วงแดงตามร่อง และลายฝ่ามือนิ้วมือด้านหลัง
2 พระปางลีลาศิลปะสุโขทัย มีมากแบบมากพิมพ์ หลายช่างทำ มีทั้งแบบนูนต่ำและนูนสูง มีตั้งแต่ขนาดเล็ก สูง 1.7 จนถึงขนาดใหญ่ สูง 3.8 ซ.ม.
3 พิมพ์นั่งศิลปะสุโขทัย เป็นแบบพิมพ์ที่พบมากที่สุด ลักษณะพระหากดูแต่ผิวเผินทีละองค์จะคล้ายกัน แต่เมื่อนำมาเทียบเคียงกันจะเห็นว่า เป็นพระต่างบล็อกกัน มีหลายขนาด หลายรูปทรง บางองค์พระพักตร์ก้ม บางองค์เงย, ส่วนพระวรกายมีทั้งองค์ต้อ- องค์ชะลูด, ล่ำ,ผอม, เล็ก,ใหญ่ ผิดแปลกแตกต่าง
4 ศิลปะแบบตะกวน-เศียรโต ชนิดพิมพ์พระกำแพงฯ ได้แก่ พิมพ์เปิดโลกยืนตอเม็ดทองหลาง, พิมพ์นางกำแพงกลีบบัวมีหลายขนาด ประมาณ 4 ขนาดขึ้นไป, พิมพ์ซุ้มกอ ซึ่งจะมีลักษณะคล้ายไม่ถึงกับเหมือนของกำแพงนัก
พระจะต้อ-ล่ำ และมีเศียรโต เป็นลักษณะศิลปะของตะกวน ซึ่งพบมากในพระกรุกำแพงเพชร
5 พิมพ์พิเศษ จำพวกข้างเม็ด หรือเถาวัลย์เลื้อย, จันทร์ลอย, พุทธกวัก พิมพ์ฐานสูง และน่าจะยังมีพิมพ์แปลกๆ อีกพอสมควร นอกจากนี้ยังมี พิมพ์พระสังกัจจายน์ ที่น่าสนใจ องค์เล็กมีฐานบัลลังก์สูง, องค์ใหญ่ฐานเขียงเตี้ยชั้นเดียว ทำให้เกิดศิลปะสวยมีรายละเอียดงดงามมากสีของพระจะมีทั้งเหลืองพิกุล น้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม สีส้มหรือแดงหม้อใหม่ แดงเข้ม เขียว ไปจนถึงดำ
สีของพระจะมีทั้งเหลืองพิกุล น้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม สีส้มหรือแดงหม้อใหม่ แดงเข้ม เขียว ไปจนถึงดำส่วนคราบกรุความเก่า และสิ่งที่อยู่บนผิวหน้าของพระหลายๆองค์จะมีรอยว่านหลุด ซึ่งเป็นปกติของพระเก่า ที่มวลสารส่วนประกอบภายในที่เป็นอินทรีย์สารเช่นว่านต่างๆจะยุบตัวหายไปบางทีก็เกิดจากการเผาทำให้เกิดโพรงในองค์พระ นานเข้าโพรงนั้นจะยุบตัวเป็นร่องบนผิวพระ บางองค์พระสภาพเดิมจะมีคราบน้ำว่านติดอยู่ตามซอกหรือลายนิ้วมือด้านหลัง สีน้ำตาลเข้มอมเขียวหรือสีแดงเข้ม องค์ไหนที่แห้งๆไม่ผ่านการจับต้อง ส่องแล้วจะเห็นคราบระยิบระยับ นั่นก็คือแคลเซี่ยมจากอากาศภายในกรุนั่นเอง ดินกรุที่อยู่มาคู่กับพระบางองค์ที่บรรจุกรุอยู่เป็นเวลานาน สีมักจะออกเขียวหม่น น่าจะเกิดจากตะไคร่ที่จับตัวอยู่กับเจดีย์ หรือเกิดขึ้นเพราะความชื้นภายในกรุ ต่อมาทับถมกันเข้าเป็นเวลานาน กลายเป็นดินสีเขียวๆจับองค์พระ พิมพ์ของพระทั้งหมด มีมากมายหลายแบบด้วยกัน ซึ่งทุกพิมพ์ล้วนเป็นศิลปะสุโขทัยทั้งสิ้น มีทั้งแบบที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง และที่ล้อหรือมีความใกล้เคียงกันกับพระกรุกำแพงเพชร ลักษณะของพิมพ์ ส่วนใหญ่จะเป็นแบบนูนต่ำ มีเส้นสายรายละเอียดที่เล็กมาก ยากที่จะทำตามอย่างได้ และแม้ว่าพระจะมีอยู่หลายพิมพ์ด้วยกัน แต่ละพิมพ์อย่างเช่นพิมพ์นั่ง หรือพิมพ์นางที่พบมาก ก็ยังมีแม่แบบบล็อกอยู่อีกหลายตัวที่แตกต่างกัน เป็นการแยกทีมงานไปกดพิมพ์การตัดปีกพระกรุนี้ไม่มีความประณีตนัก ปีกพระจึงมีกว้างบ้าง แคบบ้าง ตรงบ้าง เบี้ยวบ้าง ไม่แน่นอนแล้วแต่ผู้สร้าง จึงไม่มีขนาดมาตรฐานที่แน่นอน บางองค์เป็นพิมพ์เดียวกันมีความเล็กใหญ่ต่างกันมากๆ ด้านหลังมีลายมือผู้กดพิมพ์แทบทุกองค์ ข้อมูลส่วนนี้ควรใช้วิจารณญาณในการอ่านด้วย ตามการสันนิฐานว่าอดีตลานดอกไม้คงมีวัดที่มีความสำคัญในทางใดทางหนึ่งถึงได้มีการสร้างเจดีย์ใหญ่ มีพระฝากกรุมากมายหลายพิมพ์ซึ่งแต่ละพิมพ์แต่ละเนื้อน่าจะมาจากเวลาการสร้างที่ต่างกัน ศิลปะการสร้างแตกต่างกันรวมถึงเนื้อดินที่พระบางส่วนน่าจะมาจากเมืองกำแพงส่งมาฝากกรุก็เป็นได้ แต่สาเหตุใดที่หลักฐานวัดจึงสูญหายไป แม้แต่การสร้างวัดและพระเครื่องในยุคใดก็ไม่ปรากฏ นี่คือสิ่งที่ควรค้นคว้ากันให้ได้ก่อนนำมาเจาะจงลงไปทีเดียว แนะนำการดูพิมพ์พระกรุลานดอกไม้ รวมถึงความนิยมที่น่าจะเป็นไปได้ มีหลายสี หลายพิมพ์มากมาย |
